[quote]کمدی پست-مدرن بورات تند، گزنده، سیاه و خطرناک است و از هرگونه ساختارشکنی بهره میجوید. بورات در سفر به آمریکا به عنوان یک قزاق متعصب، مردم را با یک سری شوخیهای بعضاً زننده و نمونهای از تورم اخلاقی، در دنیایی عجیب روبرو میکند و در این میان واقعا مشخص نیست که این کاراکتر یهودستیز است، زن ستیز است، یا یک خارجی نادان… یا الخ.[/quote]
داستان قسمت دوم از جایی آغاز می شود که بورات به دلیل تصویر ناخوشایندی که از قزاقستان در ذهن مردم جهان ساخته، به اردوگاه کار اجباری فرستاده می شود تا باقی عمرش را در این محل سپری نماید. با این حال، دولت قزاقستان تصمیم می گیرد تا بار دیگر شانسی در اختیار بورات قرار دهد تا او طی یک ماموریت به آمریکا بازگردد و هدیه ای را به سیاستمداران ایالات متحده تقدیم نماید. اما بورات زمانی که به آمریکا باز می گردد متوجه می شود که دخترش به صورت پنهانی با او همسفر شده و…
« بورات ۲ » در مقایسه با قسمت اول ضعف های بسیاری دارد که باعث می شود دیگر خبری از کمدی منحصر به فرد و البته جسورانه قسمت اول نباشد. ساشا بارون کوهن که ۱۴ سال پیش شخصیت بورات را به سینما آورد، وی را فردی ساده لوح معرفی کرد و دنیایی خیالی برای او ترسیم نمود که در مواجه با فرهنگ آمریکایی به بلوغ دست می یافت. اما کوهن در قسمت دوم، سرگرم کنندگی قصه را تا حد زیادی کنار گذاشته و مانند اغلب دموکرات ها و طرفدارانشان در چند سال گذشته، به صورت افراطی به مباحث انتخاباتی پرداخته است و از این جهت می توان گفت که « بورات ۲ » به طور کامل و عجیبی، سیاست زده است.
این سیاست زدگی تاثیر منفی بر روایت قصه دارد. جایی که حتی خلاقیت های « بورات » ۱۴ سال پیش در اینجا رنگ باخته و جایش را به اظهار نظرهای سیاسی اش داده که کوچکترین ارتباطی با ماهیت عقلی بورات سابق ندارد. این شخصیت به محض ورود به آمریکا به سراغ مباحث انتخاباتی می رود که مختص به جامعه آمریکاست و ساشا بارون کوهن به اجبار بورات را در موقعیتی قرار داده که مانند یک آمریکایی جمهوری خواه بیندیشد و مسائلی را مطرح کند که نه هرگز به بورات ربط داشته نه در آن تخصصی دارد. بورات از فردی کنجکاو و نادان که وام دار فرهنگی تخیلی از مردم قزاقستان بود، به یک فعال سیاسی تبدیل شده در حالی که هیچ منطقی برای تغییر رویکرد و آگاهی او نسبت به مسائل داخلی ایالات متحده به چشم نمی خورد.
در قسمت اول، بورات به فرهنگ عامه آمریکایی طعنه می زد. مواجه او با سیاه پوستان و مسیحیان معتقد و البته ماجرای جالب عشق به پاملا اندرسون، همگی باعث شد تا فیلم کماکان بعد از ۱۴ سال بتواند لبخند را به لب مخاطب بنشاند. اما در قسمت دوم خبری از هوشمندی همیشگی کوهن نیست. مراجعه به کلینیک برای سقط جنین یا شوخی با خوردن شیرینی و در نهایت رفتن به سراغ سیاستمداران جمهوری خواه و نادان نشان دادن آنها، شاید بتواند طیف گسترده ای از طرفداران جامعه دموکرات آمریکا که کوهن طرفدار دو آتشه آنهاست را به وجد بیاورد، اما زمانی که بحثِ سینما مطرح است، فیلم نمی تواند به عنوان اثری مستقل دارای ارزش چندانی باشد چراکه همه چیز در فیلم به صورت افراطی در اختیار سیاست قرار گرفته است.
با اینحال « بورات ۲ » هنوز چند صحنه جنجالی دارد که می تواند تا مدتها نام فیلم را بر سر زبانها بیاندازد. مهمترین سکانس فیلم، صحنه مواجه دختر بورات با رودی گالیانی، شهردار سابق نیویورک است. گالیانی که از طرفداران سرسخت ترامپ است و شخصیتی جنجالی در ایالات متحده محسوب می شود، در سکانسی جنجالی با دختر بورات تنها شده و تدوین فیلم به گونه ای انجام گرفته که او را در حال جا به جا کردن لباس زیر خود و آمادگی برای برقراری ارتباط جنسی با دختری زیر سن قانونی نشان می دهد! گالیانی در پیامی که در صفحه توییترش منتشر کرده، به سختی به ساشا بارون کوهن بابت این سکانس تاخته و آن را جعلی نامیده است. وی عنوان کرده که تدوین به گونه ای انجام شده تا مخاطب نتیجه خاصی از موقعیت بگیرد و در نهایت هم کوهن را دروغگوی بزرگ نامیده است! در نهایت باید گفت که مهمترین سکانس فیلم، قطعاً سکانس رودی گالیانی است.
« بورات ۲ » در کنار سیاست زدگی افراطی اش، گریزی هم به مسئله زنان زده و زندگی زنان در کشورهای فقیر را مورد نقد قرار می دهد. با این حال مسئله زنان در « بورات ۲ » هرگز به بلوغ نمی رسد و در سطح باقی می ماند. اشاره به حق رانندگی زنان و داشتن حق زندگی مستقل، نمی تواند برای جامعه زنان حرف مهمی محسوب شود. گسترش ارتباط عاطفی میان بورات و دخترش نیز به درستی در طول قصه شکل نمی گیرد چراکه اساساً شخصیت بورات فردی نیست که بتواند درام را پیش ببرد و متحول شود! به نظر می رسد ساشا بارون کوهن در نگارش « بورات ۲ » دچار نوعی سردرگمی بوده و نمی دانسته قرار است مسیر داستان را به کدام سو هدایت کند.
ورات گویی از یک کپسول زمان پدیدار میشود که باید کمکم خودش را با دنیای نو آداپته کند و در طول ماموریت باید بتواند افتضاحی را که در فیلم قبلی به بار آورده، جبران کند. او در دوران دونالد ترامپ و همزمان با پاندمی ویروس کرونا که بهزعم برخی از گروهکها از خطر دموکراتها کمتر است، مجددا به آمریکا اعزام شده است (ماموریتی که فیالواقع یک توطئهی از پیش برنامهریزی شده است) تا با رئیس جمهور «مکدونالد ترامپ» مذاکرهای داشته باشد و بتواند جلب رضایت کند و حالا شریک جدیدی در شبه-مستندش دارد؛ دختر ۱۵ سالهاش، توتار که قصد دارد او را به جای میمون مرده، به عنوان هدیه به مایک پنس، معاون ریاست جمهوری ایالات متحده بدهد. به عنوان یک هدیه جنسی برای یک سیاستمدار ارشد دولت و امیدوار است با این کار، بتواند اعتبار از دست رفتهاش را از نگاه آمریکا بازگرداند.
او قاطعانه بر ماموریت اصلی خود متمرکز است. گزارشگری متعصب با یک لباس خاکستری نامناسب و ارزان قیمت، یک قهرمان فاسق و خودشیفتهای که با نقص، افراط و تفریط اهداف آگاهانه خود را منعکس میکند و به راستی مخاطبینش متوجه نمیشوند که مورد تمسخر قرار میگیرند. قدرتمندان هم در دام او میافتند و او آنها را با سخنان همجنسگرایانه، نژادپرستانه، یهودستیزانه یا غیر متعصبانه خود جذب میکند و در این میان آمریکاییها را در بدترین حالت، حتی در زیر چهرهی دوستانهشان در معرض دید قرار میدهد.
بورات در طول ۱ ساعت ۳۰ دقیقه یک طرح سرگرمکننده و خندهدار است و سعی در کشف این نکته دارد که مدنیت آمریکایی چگونه از اخلاق دور میشود. مشکلات دنبالهی بورات از ورود به آمریکا شروع میشود. اکنون بورات در ایالات متحده بیش از حد قابل تشخیص است، بنابراین برای ناشناس ماندنش در ماموریت سری، مجبور است خود را پنهان کند. لباسهای اغلب مضحک (از جمله یک لباس به یاد ماندنی در یک کنفرانس محافظه کارانه) میپوشد، چرا که لباس قبلیاش به دلیل دستکاری رسانهها و تزریق اطلاعاتی نادرست، به خطر افتاده است.
اما طبق فرمول قبلی، این ماموریت هم آنطور که پیشپینی شده پیش نمیرود و دختر بورات نوجوانی وحشی که به او آموختهاند اگر زنان کار کنند یا رانندگی کنند و یا حتی به مسائل جنسی بپردازند، میمیرند، به آرامی و از بدو ورود به آمریکا با تعداد زیادی از محرکها مواجه میشود و در معرض تجربهی جدید از زنانگی آمریکایی قرار میگیرد، ابتدا در فروشگاههای لباس و سالنها، سپس در یک مرکز ضد سقط جنین و یک کلینیک جراحی پلاستیک و در این برخوردها، به نوعی خودآیینی میرسد و کتاب راهنمای دروغین را کنار میگذارد و با آمدن به کشوری پیشرفته، از تحجر به تجدد میرسد و متوجه میشود که تمام آنچه در کتاب راهنمایش وجود داشته، ساختگی بوده و پدرش با او صادق نبوده، پس کمکم فرایند فرد شدن را طی میکند و حاضر نمیشود به عنوان هدیه به دولت ترامپ داده شود، بلکه به کمپین حقوق زنان میپیوندد. بورات باید او را پیدا کند تا از اعدام خودش در قزاقستان جلوگیری کند.
شاید بتوان گفت بورات ملغمهای است از دوربین مخفی، ثبت واکنش واقعی مردم و صحنههای شبه-مستند و داستانی یک خطی که از هر شوخی احتمالی برخوردار است. برخی از این موارد خنده تلخی بود به روشی که گزارشگر بیباک قزاقستانی با لهجه روسی، که در یک آزمایش سخت قرار میگیرد و با بیرحمی نفسگیر، نگرش محافظهکارانه آمریکاییها را به تردید میاندازد و جسورانه حقایق زشت و بیقاعدهی فرهنگ معاصر آمریکا را جلوی دوربین میآورد.
شاید برجستهترین نمونههای این تورم اخلاقی در فیلم، صحنههای شهردار سابق نیویورک رودی جولیانی، مشاور ترامپ باشد که در یک مصاحبه تلویزیونی در یک هتل با زنی که خود را ۱۵ ساله سن نشان میدهد است. جولیانی که ماسک نزده، فاصله اجتماعی را رعایت نمیکند، سرفه میکند، گزارشگر را لمس میکند و در انتها او را به داخل اتاق میبرد تا با او معاشقه کند.
شاید بتوان گفت داستان فیلم آینه واقعیتی است که بورات هنگام تعامل با افراد حرفهای و غیرحرفهای ضبط میکند و به وضوح مطرح میکند که اخلاقگرایی، صلح، نوعدوستی و یا همکاری ملی در آمریکا وجود ندارد. فقط حرص، وفاداری قبیلهای و پویایی قدرت وجود دارد.
ناگفته نماند که در این کمدی ساختارشکنانه، لایههای دیگری نیز وجود دارد و علاوه بر این که صراحتا آمریکا را نقد میکند، قزاقستان را هم زیر سوال میبرد. در قلب این فیلم این باور وجود دارد که کشور بورات یک کلپتوکراسی است که بر اساس ترس، فساد و اظهارات دینی افراطی همچون نامحرم بودن دختر و پدر، اداره میشود. مرزهای این فرهنگ توسط یک فرقه مذهبی مسلط تعیین شده است، اما اعلامیه و گفتار آنها دربارهی اخلاقگرایی و احترام متقابل با پذیرش ظلم، فساد، ضد روشنفکری و خرافات، حداقل با عمل مغایرت دارد.
«ساشا بارون کوئن» در واکنش به اظهارات «دونالد ترامپ» در صفحهی توییتر خود نوشت: «دونالد – بابت تبلیغ رایگان «بورات» متشکرم! باید اعتراف کنم که من هم تو را خندهدار نمیدانم. اما تمام دنیا به تو میخندد. همیشه به دنبال بازیگری بودهام که نقش یک دلقک نژادپرست را بازی کند، شما هم که بعد از ۲۰ ژانویه به یک شغل نیاز پیدا میکنید. بیایید مذاکره کنیم!»
پیشتر: «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به فیلم «بورات ۲» و حواشی آن واکنش نشان داد. در این دنباله که پس از ۱۴ سال ساخته شد صحنهای وجود دارد که «رودی جولیانی» وکیل ترامپ پس از مصاحبه با دختر شخصیت «بورات» با بازی «ماریا باکالووا» که خود را یک گزارشگر معرفی میکند، روی تخت اتاق خواب یک هتل دراز میکشد تا به ظاهر میکروفن را از لباس خود خارج کند.
[ad id='39844']