نقدی بر فیلم ساعت پنج عصر اولین ساخته مهران مدیری در سینمای ایران

البته خیلی از این اکران ها تا عصر پنجشنبه کامل پرنبودند. علی سرتیپی اما به عنوان مسئول پخش این فیلم در بامداد جمعه ادعا کرد رکورد فروش را در روز اول خواهند شکست. اتفاقی که البته با آمارهای فروش سینما تیکت و پیش فروش های فیلم تا ساعت ۵ عصر روز پنجشنبه، به سختی قابل باور بود. یک محاسبه ریاضی ساده در سینما کوروش به سادگی نشان می داد، این ادعای سرتیپی در محل اصلی فروش فیلم هم محقق نمی شود تا چه رسد به باقی سینماهای تهران و البته به تبع آن، کل کشور.

آمارها نشان از رکوردشکنی ندارند

بررسی جداول فروش سانس های سینما کوروش، به رغم شلوغی سینما در زمان اکران فیلم ها و حضور عوامل، خیلی خوشایند نیست. غیر از دو سالن اصلی که گنجایش ۳۲۵ نفری دارند، سالن های دیگر به طور میانگین حدود ۲۰۰ نفر گنجایش دارند اما با در نظر گرفتن این که در هر سالن تقریبا دو ردیف از صندلی ها را نفروخته باشند، اگر این ۴۰ سانس را در متوسط ۲۵۰ مشتری ضرب کنیم، عدد به دست آمده برای تعداد بینندگان فیلم به ۱۰ هزار نفر می رسد.

یعنی حدود ۶ هزار نفر کمتر از فروش «نهنگ عنبر ۲» در روز شکستن رکورد فروش سینماهای ایران. یعنی حتی کمتر از فروش فیلم های «گشت ۲» و «خوب، بد، جلف» و البته فیلم های سال قبل مثل «سالوادور» و «فروشنده» که بلیت های ۱۰ هزار تومانی داشتند.

حتی سه سانس بامدادی فیلم اگر پر می شدند که صندلی های خیلی زیادی داشتند، باز هم تعداد صندلی های فروخته شده فیلم را به بیش از ۱۲ هزار تا نمی رساندند؛ پس اقلا براساس آمار سینما تیکت، پروژه پرفروش ترین فیلم تاریخ سینما، در سینما کوروش که قلب و پایگاه مدیری برای فروش است، چندان موفق نیست. در دیگر سینماها هم تقریبا شرایط مشابهی رقم می خورد. مگر اینکه یکباره در ساعات پایانی عصر اتفاق عجیب و غریبی می افتاد و نهضت خاصی برای رفتن مردم به سینماها ایجاد می شد که آمار چنین شیبی را نشان نمی داد.

«مهران مدیری دوست داشت در کارنامه اش یک فیلم سینمایی را هم تجربه کند.» این جمله را علی اوجی (یکی از عوامل فیلم) گفته است. او که از نزدیکان به این گروه برنامه ساز است، ادعا کرده «ساعت ۵ عصر» کاری ستایش آمیز است. کار جدید مدیری که البته یک طنز تلخ است را حسین پاکدل بعد از دیدن، این گونه توصیف کرده: «با یک حدیث نفس رو به رو هستیم. انسان در حقیقت رفتارهای زشت و غیرانسانی خودش را می بیند و به آنها می خندد و در موقعیتی دوگانه قرار می گیرد.»

او بدجوری از کار تعریف کرده است، درست مثل دیگر رفقای مدیری، مثل ژوله و بقیه. با همین تعریف اما می توان پی برد مدیری در حقیقت همان فرمول همیشگی برنامه سازی اش را تکرار کرده است. همان که از «ساعت خوش» به وجود آورد، در کارهایی مثل «پاورچین» و بعد «مرد هزارچهره» به تکامل رساندشان و بعد با «ویلایی ها» و کارهای بعدی اش، دوره سراشیبی سقوط را برای شان تجربه کرد.

حالا «ساعت ۵ عصر» زاده همان تفکر است، این بار در مدتی کمتر از دو ساعت. آدمی که می خواهد برود قبضی را در بانک پرداخت کند و اتفاقاتی که در مسیر رسیدن به بانک به او می گذرد. همه اشتباهات احمقانه اش و سرنوشتی که برایش رقم می خورد. کلام، طنز موقعیت و تحمیق بازیگر که باز هم نقش اصلی اش را سیامک انصاری درباره این حضور همیشگی برای این کاراکتر می گوید: «بهتر است در این باره از آقای مدیری که چرا من، اما فکر می کنم خیلی به رفاقتمان ربطی نداشته باشد. یک ماجرای علمی پشت قصه است. یک انتخاب درست.»

به هر حال مدیری در کار جدیدش هم درست همان شیوه ای را پیاده کرده که هر بار به سراغش می رود.فرمول قلعه نویی وار استاد!

همین چند ماه قبل بود که منوچهر هادی فیلمسازی را به فوتبال تشبیه کرد و گفت: «دقیقا مثل کاری که قلعه نویی برای قهرمانی می کند، فیلمسازی پرفروش هم یک فرمول دارد. نحوه استفاده از ستاره ها، در کنار چیدمان گرانقیمت، یعنی داشتن اسپانسر خوب و هماهنگ کردن اینها با هم. این یعنی موفقیت.»

او داشت درباره «عاشقانه» و «سالوادور» خودش حرف می زد اما تقریبا مهران مدیری دو دهه قبل از او و درست همزمان با قلعه نویی، این راز را بلد بود. داشتن اسپانسر قوی حتی از همان زمانی که در تلویزیون برنامه می ساخت. مثلا از «نقطه چین» به این طرف که اسپانسر درون کارهایش را همه می دیدند و می فهمیدند ماجرا از چه قرار است، قدرتی که به او می داد که خوب برنامه اش را ارائه کند. چیدمان آدم هایی که می خواست به بهترین شکل صورت می گرفت و بعد با فرمول همیشگی برنامه سازی اش پیش می رفت. تقریبا هم در همه کارهای موفقش این اتفاق رخ داده است.

این بار هم او تمام امیدش به این شرکتی است که شهر را برایش یکدست «ساعت ۵ عصر» کرده است و موج خبری ای که برایش به پا شده. او که تجربه شکست را در شبکه نمایش خانگی چشید و بعد به عنوان یک بازنده با افت روحی به تلویزیون برگشت و توانست با «دورهمی» دوباره اوج بگیرد، حالا می خواهد باز با همان ترکیب «پول که هست پس باید موفق شد»، قصه اش را به رکورددار فروش در سینما بدل کند اما نکته ای مهم که شاید سد راه مدیری شود، تجربه ناموفق همه فیلم های طنز قبلی است.

عطاران سلطان فروش در سینمای ایران است اما نه «خوابم میاد» رکورددار شد، نه «دراکولا». هر دوی این کارها طنز تلخ بودند و غمی ته هرکدامشان بود. برای مردمی که به سرخوشی عادت دارند، وقتی قرار باشد سراغ فیلم طنز بروند، می خواهند شادی دیدن آن، در حد شادی دیدن «نهنگ عنبر»، «گشت ارشاد»، «سالوادور» و «۵۰ کیلو آلبالو» باشد.

فیلم هایی که به فکر وادارشان نمی کند و ذهنشان را درگیر نمی کند. اینها سینماگر حرفه ای نیستند بلکه از توده جامعه می روند و رکوردشکنی می کنند. این بزرگ ترین چالش مدیری در روزهای بعد خواهدشد. اگرچه اسم او، تبلیغات و هیاهوی کارش، در شروع جمعیت زیادی را شاید به پیش بیاورد، باید دید مردم حاضرند پول بدهند و فیلمی را ببینند که در حقیقت رفتارهای توده وار خودشان را به چالش کشیده است؟ اتفاقی که در شب اول فروش به نظر می رسد نیفتاد و فیلم به رکورد «نهنگ عنبر ۲» سامان مقدم نرسید.

رکورد مجازی

با همه این حرف ها اما «ساعت ۵ عصر» در روز اول فروش توانست به یک رکورد دست پیدا کند. رکورد فروش آنلاین بیت در سینماهای کشور. فیلم مهران مدیری تا عصر روز جمعه بیش از ۳۰۰ میلیون تومان بلیت آنلاین فقط برای روز جمعه فروخته که این رقم تاکنون بی سابقه بوده است. تا پیش از این، رکورد فروش آنلاین بلیت در اختیار دو فیلم «گشت ۲» و «سلام بمبئی» بود. این در حالی است که مدیر پردیس تماشا به تبعیض در پخش این فیلم اعتراض کرده. روابط عمومی پردیس تماشا با انتشار اطلاعیه ای نوشت: «متاسفانه فیلم «ساعت ۵ عصر» برای اکران در اختیار این سینما قرار نگرفت و پخش کننده این فیلم با تبعیض بین سینماهای نمایش دهنده باعث محروم شدن مردم منطقه جنوب غرب تهران از دیدن فیلم مهران مدیری شده است.»