نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی
کافه سینما-سیدآریا قریشی- سرویس نقد: [این روزها حمیدرضا عارف، فرزند عارف نامزد پیشین ریاست‌جمهوری ایده داشتن “ژن خوب” را مطرح کرده که با تمسخر بسیاری از فعالان در شبکه‌های اجتماعی و نخبه‌های رسانه‌ای کشور رو به رو شده. کافه سینما به همین بهانه ترجیح داد به سراغ فیلم بسیار ضعیفی برود، که صاحب همین ژن خوب آن را تولید کرده. یادداشت سیدآریا قریشی را درباره این فیلم بخوانید]
ناامیدکننده است که هنوز باید در مورد بدیهیات حرف زد: این که پیام انسان‌دوستانه به تنهایی باعث خلق یک فیلم خوب نمی‌شود؛ این که حرف «گنده» به معنای فیلم بزرگ نیست؛ این که حقنه کردن پیام به تماشاگر به ساخت یک فیلم شعاری منجر خواهد شد؛ و این که هر کارگردانی که پیام دادن را بر خلق شخصیت‌های جذاب و ایجاد روابط پیچیده میان آنها جهت پیشبرد یک روایت جذاب ارجح بداند فیلمسازی را با نوشتن مقالات علمی اشتباه گرفته است. «فصل نرگس» فیلمی است که در هیچ کدام از موارد ذکر شده نمره قبولی دریافت نمی‌کند.
تازه‌ترین ساخته نگار آذربایجانی ظاهراً قرار است یک «۲۱ گرم» ایرانی باشد: داستان‌هایی در مورد آدم‌هایی به ظاهر بی‌ربط که یک ایده، همه آنها را به یکدیگر متصل می‌کند. اما انواع مشکلات بزرگ و کوچک «فصل نرگس» را به هجویه‌ای از چیزی تبدیل می‌کنند که ظاهراً قرار بود باشد: مهم‌تر از همه این که آن چه قرار است نقطه اتصال داستان‌های فیلم باشد، عملاً هیچ کارکرد دراماتیکی در فیلم پیدا نمی‌کند. فقط به عنوان مثال به این فکر کنید که اگر در «۲۱ گرم» به جای پیوند عضو هر تمهید دیگری قرار بود پل (شان پن) و کریستینا (نائومی واتس) را به یکدیگر برساند چقدر همه چیز می‌توانست سطح پایین و ساده‌انگارانه به نظر برسد. در واقع پیچیدگی روابط میان شخصیت‌ها در فیلمی مثل «۲۱ گرم» به خاطر تأثیری است که یک حادثه روی زندگی همه آنها می‌گذارد؛ تأثیری که در جای‌جای فیلم قابل ملاحظه است. اما در «فصل نرگس» به جز ابتدای فیلم (مراسم بزرگداشت زنده‌یاد عسل بدیعی) و ده دقیقه تحمیلی انتهایی، هیچ اثری از نقش پیوند اعضا در زندگی شخصیت‌ها نمی‌بینیم. فیلم قرار است چند ماجرای به ظاهر مستقل را به هم ربط دهد اما تا میانه‌هایش حتی نمی‌تواند ارتباط اولیه میان این شخصیت‌ها را روشن کند. مقدمه بی‌ربط و طولانی فیلم زاید است؛ اولین گره داستانی تقریباً ۲۵ دقیقه بعد از شروع فیلم رخ می‌دهد و تا آن زمان باید شاهد سکانس‌های دو نفره میان افرادی باشیم که هنوز نسبت میان آنها مشخص نیست. اشتباه استراتژیک بزرگ فیلمنامه «فصل نرگس»، انتقال تمام نقاط کلیدی اتصال به پرده پایانی است. در چنین شرایطی فیلم تا قبل از یک‌سوم پایانی دور خود می‌چرخد و به یکباره تلاش مذبوحانه‌ای برای اتصال خطوط داستانی به یکدیگر صورت می‌گیرد. عدم پیوستگی در فیلمنامه «فصل نرگس» باعث شده تا پیوند عضو عملاً از روند پیشرفت داستانی فیلم قابل حذف باشد چون شخصیت‌ها بدون آگاهی از ماجراهای مربوط به اهدای عضو هم می‌توانستند به همین شکل به زندگی ادامه دهند و هیچ اتفاق خاصی هم رخ ندهد. آیا نیازی هست که مجدداً «۲۱ گرم» را مثال بزنیم؟
این سردرگمی به شخصیت‌پردازی اثر هم سرایت می‌کند. بود و نبود بعضی از شخصیت‌ها (مثل کاراکتری که گوهر خیراندیش بازی می‌کند) در فیلم تأثیری ندارد و حتی شخصیت‌های کلیدی‌تر هم گاهی به شکلی بی‌دلیل دست به رفتارهایی می‌زنند که با اقدامات قبلی‌شان در تناقض است. به عنوان مثال بازیگر مشهوری که به شدت به تصویری که از او در ذهن مردم شکل می‌گیرد توجه دارد و از جمله از دیده شدن «تتو»هایش هراسان است، جایی از فیلم، در حین رانندگی، در حالی که پیراهن آستین کوتاه به تن کرده – و طبیعتاً تتوهایش پیداست – از ماشین هرویین به بیرون پرتاب می‌کند! این رفتار ناگهانی ربطی به تحولی ندارد که شخصیت قرار است در طول فیلم از سر بگذراند. شاید خواندن کتاب «داستان: ساختار، سبک و اصول فیلمنامه‌نویسی» به قلم رابرت مک‌کی پیش از ساختن «فصل نرگس» می‌توانست برای سازندگان این فیلم مفید باشد؛ به خصوص جایی که مک‌کی به این اشاره می‌کند که: «این باعث افزودن بُعد نمی‌شود که آدمی را در سراسر فیلم خوب و دوست‌داشتنی نشان دهیم و بعد در صحنه‌ای ببینیم که به گربه‌ای لگد می‌زند».
تماشای فیلمی مثل «فصل نرگس» درس‌های زیادی به همراه دارد؛ از جمله یادآوری مسائل بارها تکرار شده‌ای که در ابتدای این مقاله ذکر شد. همچنین می‌توان این درس را از «فصل نرگس» گرفت که شاید بتوانید با استفاده از «ژن خوب» به شکل ناگهانی وارد سینما و به عنوان سرمایه‌گذار مشغول به کار شوید اما حاصل کار شما ممکن است فاجعه‌آمیز باشد. برای تولید یک «فیلم خوب» به چیزی بیش از «ژن خوب» نیاز است.
نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی نقد بررسی کامل فیلم فصل نرگس نگار آذربایجانی
