نقد بررسی کامل بازی فوتبال PES 2018 (کونامی)

اگر شما هم مثل من از طرفداران بازی‌های ورزشی و فوتبال باشید، قطعا خاطرات زیادی را با سری PES دارید؛ سری‌ای که خیلی از ما اولین بار در کنسول پلی‌استیشن با آ‌ن آشنا شدیم؛ با بازی‌ای که به دلیل ژاپنی بودن زبانش خیلی از منوهایش سر در نمی‌آوردیم و فقط از روی پرچم‌ها تیم انتخاب می‌کردیم و می‌دانستیم که دفاع چپ برزیل، روبرتو کارلوس است! یا سری PES را با بازی‌هایی چون PES 6 و شوت‌های وحشتناک آدریانو برزیلی می‌شناسیم. اما مانند اکثر مجموعه بازی‌های بزرگ، سری Pro Evolution Soccer یا همان Winning Eleven هم مسیر پر فراز و نشیبی را داشته و در حالی که زمانی بهترین بازی فوتبالی موجود بود، زمانی هم تجربه‌ای ارائه می‌کرد که حتی متعصب‌ترین طرفدارانش را هم ناامید کرده بود.

با این حال PES 2016 یک نسخه بسیار مهم برای این سری به شمار می‌رود. در این نسخه، شبیه‌ساز فوتبال کونامی مانند یک ققنوس از نو زاده شد و شرکت ژاپنی دوباره مسیر درست را پیدا کرد. البته که این نسخه هم مشکلاتی داشت، اما حداقل از حیث گیم‌پلی تجربه‌ای خوب ارائه می‌کرد. این مساله در نسخه بعدی یعنی PES 2017 باز هم بهبود پیدا کرد و حال Pro Evolution Soccer 2018 را داریم که چند روزی است منتشر شده و به جرات می‌توان گفت که یک تجربه فوتبالی عالی و شدیدا لذت‌بخش را ارائه می‌کند. پس با بررسی بازی PES 2018 همراه زومجی باشید تا نگاهی به نقاط قوت و ضعف ساخته کونامی داشته باشیم:

بازی‌های PES روی کنسولی مثل پلی‌استیشن ۲، به این دلیل محبوب بودند که گیم‌پلی‌ای عالی و شبیه به فوتبال واقعی ارائه می‌کردند و به همین دلیل هم خیلی از مشکلات بازی نادیده گرفته می‌شد و همین که بازی‌ها حس واقعی و هیجان‌انگیز فوتبال را ارائه می‌کردند، برای طرفداران کافی بود. با این حال، کونامی در نسخه‌های بعدی بازی به جایی رسید که این ویژگی مثبت بازی‌هایش را هم از دست داد و نتیجه چند نسخه ناامید‌کننده بود که از قضا با اوج‌گیری سری فیفا هم همزمان شد و کار را برای کونامی سخت کرد. اما این شرکت در نهایت در PES 2016 دوباره فرمول موفقیت را پیدا کرد و به این نتیجه رسید که هیچ‌چیز در بازی‌هایش به اندازه گیم‌پلی مهم نیست. به همین دلیل هم گیم‌پلی بازی‌های PES از آن نسخه به بعد روندی صعودی را طی کرده و خب در PES 2018 هم این روند ادامه داشته و بازی از حیث گیم‌پلی داخل مستطیل سبز، واقعا عالی است. 

از همان اولین بازی‌ای که در PES 2018 آغاز می‌کنید، طبیعی بودن بازی خودش را نشان می‌دهد. سرعت بازی نسبت به نسخه سال پیش کمی کاهش پیدا کرده، اما این کاهش بدین معنی نیست که با بازی کُندی رو‌به‌رو هستیم و برعکس، سرعت بازی دقیقا شبیه به فوتبال واقعی شده است و آن هیجانی را که بازی‌های PES همواره داشتند هم در خود دارد. از طرف دیگر، مساله بسیار مهمی که در بازی به چشم می‌آید، طبیعی بودن حرکات است؛ به این صورت که مثلا پاس‌هایی که در بازی ارسال می‌کنید یا شوت‌هایی که می‌زنید و ارسال‌هایی که برای مهاجمین تیم‌تان دارید، هیچ‌کدام حالتی غیرطبیعی و غیرمعقول ندارند و دقیقا به همان شکلی هستند که باید باشند. 

راستش را بخواهید، کونامی در PES 2018 تغییر خیلی بزرگی در بازی ایجاد نکرده است. اما مساله‌ای که باعث شده تا این مورد یک ایراد برای بازی نباشد، این است که کونامی همان فرمول موفق نسخه قبل را حفظ کرده و به جای اینکه تغییر بزرگی در بازی ایجاد کند، روی جزییات تمرکز کرده است؛ جزییاتی مثل همین طبیعی‌تر شدن حرکات در بازی یا منحصر‌به‌فرد بودن تیم‌ها و بازیکنان و بهبود داوری و واکنش‌های دروازه‌بان‌ها که شاید به خودی خود مهم نباشند، اما وقتی که در کنار هم قرار بگیرند، به یک تجربه عالی از فوتبال ختم می‌شوند. از حیث منحصر‌به‌فرد بودن بازیکنان، بازی به یک بلوغ خیلی خوب رسیده و مثلا وقتی که تیم رئال مادرید (با نام MD White) را انتخاب کنید، سبک حرکت کردن و بازی کردن بازیکنی مثل کریستیانو رونالدو خیلی متفاوت از بازیکنی مثل ایسکو یا کریم بنزما است و سازندگان موفق شده‌اند آن نوع خاص از حرکت کردن، پاس دادن، شوت زدن و دریبل‌زنی بازیکنان را به خوبی در بازی شبیه‌سازی کنند و حداقل بازیکنان مطرح دنیای فوتبال، شخصیتی منحصر‌به‌فرد در بازی دارند. این مساله در مورد تیم‌ها هم صدق می‌کند؛ به این صورت که مثلا بازی کردن در مقابل تیمی مثل یوونتوس با دفاع قوی، خیلی متفاوت از بازی کردن در مقابل تیمی مثل بارسلونا با حمله قوی است و در اولی شاهد رقیبی خواهید بود که بیش‌تر به دفاع می‌پردازد و چشم به ضدحملات دارد و در هنگام بازی با بارسلونا، با حریفی رو‌به‌رو خواهید شد که در پی حفظ مالکیت توپ و حمله مداوم است. این منحصر‌به‌فرد بودن‌ها در بازی باعث شده‌اند تا هیچ مسابقه‌ای شبیه به مسابقه قبلی نباشد و هر بازی‌ای حس و حال مخصوص به خودش را داشته باشد که نتیجه این امر، حفظ تازگی و هیجان بازی در طولانی‌مدت است. 

اما در کنار تاثیر مثبت منحصر‌به‌فرد بودن تیم‌ها و بازیکنان در بازی، هوش مصنوعی هم عامل دیگری است که کمک زیادی به هیجان PES 2018 کرده است. هوش مصنوعی بازی از هر نظر نسبت به نسخه قبل پیشرفت داشته و این لزوما به معنی سخت شدن بازی نیست. منظورم از این بهبود، این است که مثلا وقتی شما در حال دفاع کردن هستید، بازیکنان تیم‌تان به شکل طبیعی و واقع‌گرایانه‌ای نقاط خالی زمین را پوشش می‌دهند یا در پی قطع کردن پاس‌های رقیب هستند. این مساله در هنگام حمله هم به چشم می‌خورد و بازیکنان‌تان به لطف هوش مصنوعی خوب، به‌خوبی در موقعیت‌های درست، جایگیری و طلب توپ می‌کنند. البته که این مساله در مورد هوش مصنوعی تیم رقیب هم صدق می‌کند و دیگر نه گل زدن کار ساده‌ای است و نه گرفتن توپ از حریف. همچنین هوش مصنوعی دروازه‌بان‌ها و داور‌ها هم در بازی بسیار بهتر شده و شاهد واکنش‌های خیلی خوبی از جانب آن‌ها هستیم. مثلا داور بازی به‌خوبی می‌داند که چه زمانی باید بازی را در اثر خطا نگه دارد و چه زمانی باید با دادن آوانتاژ، مانع از کاهش سرعت بازی شود. در کل همیشه کمی در مورد داور در بازی‌های PES نگران هستیم، ولی خوشبختانه PES 2018 از این نظر مشکل خاصی ندارد. تنها موردی که شخصا، آن هم فقط یک‌بار، با آن رو‌به‌رو شدم، این بود که یک‌بار در موقعیت تک به تک بازیکن حریف را از پشت با تکل زدم، ولی داور آن را دایو تشخیص داد و به بازیکن حریف کارت داد!‍ البته این مشکل بعدا دیگر تکرار نشد تا بتوانم آن را یک ایراد برای بازی بدانم. 

مساله‌ای که ورزش فوتبال را تا این حد به ورزش هیجان‌انگیزی تبدیل کرده، غیرقابل پیش‌بینی بودن آن است؛ یعنی هرگز پیش از شروع یک بازی نمی‌توان با قاطعیت گفت که چه تیمی برنده خواهد بود و اصلا در خود بازی هم هر لحظه امکان تغییر نتیجه به شکل غیرقابل انتظاری وجود دارد. خب یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت بازی PES 2018، این است که توانسته این حس را، حتی بهتر از دو نسخه قبلی خود، داشته باشد و همین عاملی است که باعث می‌شود بازی در طولانی مدت هم تکراری نشود. دلیل رسیدن بازی به چنین حسی هم باز به همان بحث دقت به جزییات برمی‌گردد که مفصل به آن اشاره کردیم؛ موردی که باعث می‌شود هر مسابقه در PES 2018 یک حس و حال جدید و نو داشته باشد و بازی کردن با تیم‌های مختلف یا حتی در شرایط جوی مختلف، تفاوت‌های زیادی با یکدیگر داشته باشد و هرگز پیش از یک بازی، هرچقدر هم که از حریف‌تان قوی‌تر باشید، باز هم نمی‌توانید خود را از پیش برنده بدانید و این همان چیزی است که از یک بازی فوتبال، انتظار داریم. 

در کل، از حیث گیم‌پلی، بازی PES 2018 به یک سطح بسیار عالی رسیده و تجربه‌ای شدیدا هیجان‌انگیز و سرگرم‌کننده از فوتبال ارائه می‌دهد؛ تجربه‌ای که هر لحظه از آن، لذت خاصی دارد و همان چیزی است که خیلی از ما از یک بازی PES انتظار داریم. کونامی تصمیم درستی در مورد این بازی اتخاذ کرده و آن هم این است که به جای رفتن سراغ اعمال ریسک‌ها یا تغییرات خیلی بزرگ، روی جزییات بازی کار کرده و آنچه را که در سال‌های گذشته خلق کرده بود، تکمیل‌تر کرده و نتیجه، به تجربه‌ای بسیار عالی ختم شده است. PES 2018 شبیه به ساختمانی سه-طبقه است که اولین طبقه آن در PES 2016 ساخته شد، در PES 2017 یک طبقه دیگر نیز به آن اضافه شد و حال در PES 2018 ساختمان کامل و آماده شده است. 

اما در یک بازی فوتبال، عوامل دیگری هم روی کیفیت بازی تاثیرگذار هستند که دو مورد از آن‌ها، تنوع در حالت‌های بازی و بخش آنلاین به شمار می‌رود؛ مواردی که PES 2018 در آن‌ها هم عملکرد خوبی دارد. اگر از طرفداران قدیمی سری باشید، از بازی کردن بخش‌هایی چون مستر لیگ یا Become a Legend لذت خواهید برد؛ بخش‌هایی که درست است تغییرات زیادی در آن‌ها اعمال نشده، اما یک سری بهبود‌های جزئی خوب داشته‌اند. همچنین رقابت‌هایی چون لیگ قهرمانان اروپا و آسیا و لیگ اروپا به‌صورت کاملا لایسنس‌شده هم از دیگر بخش‌های بازی هستند. اما در کنار حالت‌های بازی با هوش مصنوعی، PES 2018 حالت‌های آنلاین زیادی هم دارد. بخش MyClub بازی شاید هنوز راه زیادی برای رسیدن به آلتیمیت تیم فیفا داشته باشد، اما تجربه آن خالی از لطف نیست و لذت به دست آوردن بازیکنان بهتر و تکمیل‌تر کردن تیم، چیزی است که به‌خوبی در این بخش گنجانده شده است. حالت‌های آنلاین دیگری مثل Divisions هم وجود دارند که در آن‌ها می‌توانید با رقبای واقعی بازی کنید و به مرور به دسته‌های بالاتر صعود کنید. 

اما حالتی که به‌شخصه برایم جذابیت زیادی در بین حالت‌های آنلاین بازی داشت، بخش Co-Op بود؛ بخشی که در این نسخه شاهدش هستیم و به‌تان اجازه می‌دهد که همزمان با چند بازیکن هم‌تیمی شوید و با هم به مصاف رقبا بروید. این بخش از این نظر جذابیت دارد که تجربه‌ای متفاوت ارائه می‌کند. برای مثال، در تمامی حالت‌های دیگر بازی، در نهایت این خود شما هستید که تیم‌تان را هدایت می‌کنید و اگر اشتباهی کنید یا کار مثبتی انجام دهید، در نهایت فقط خودتان ضرر خواهید کرد یا لذت خواهید برد. اما در بخش Co-Op، این لذت‌ها و ناراحتی‌ها با چند نفر دیگر هم به اشتراک گذاشته می‌شوند و همین باعث می‌شود تا حس واقعی «یک تیم بودن» به بازیکن منتقل شود. در مجموع، آن احساس مسئولیت خاصی که در این بخش وجود دارد، عاملی است که باعث می‌شود مسابقات Co-Op بازی، هیجانی حتی بیش‌تر از سایر بخش‌ها داشته باشند. در کل، از حیث داشتن حالت‌های بازی متنوع، مشکلی در PES 2018 وجود ندارد و چه طرفدار بازی کردن به شکل آفلاین باشید و چه به بازی کردن با سایر بازیکنان علاقه‌مند باشید، PES 2018 چیزی برای‌تان در نظر گرفته و می‌تواند تجربه‌ی سرگرم‌کننده‌ای ارائه کند. 

خب، تا به اینجا حسابی از ویژگی‌های مثبت بازی صحبت کردیم و حال زمان آن رسیده تا کمی هم به ایراد‌های بازی بپردازیم؛ ایراد‌هایی که انگار بدون هیچ تغییری، از دو نسخه قبلی بازی به ارث رسیده‌اند و خب، سازندگان تلاش چندانی برای بهبود آن‌ها نکرده‌اند. همین ایراد‌ها هم باعث می‌شوند تا PES 2018 که کاملا پتانسیل تبدیل شدن به یک بازی بی‌نقص را داشت، به چنین جایگاهی نرسد. اولین مشکل بازی، در همان اولین تصویری که در بازی نشان داده می‌شود به چشم می‌آید و آن هم حضور نیمار در بین بازیکنان بارسلونا در تصویر ابتدایی بازی است! البته اشتباه نکنید؛ منظورم این نیست که بخواهم بازی را به خاطر یک عکس مورد انتقاد قرار دهم، اما این مساله نشان می‌دهد که سازندگان در این بازی هم اهمیت چندانی به بحث لایسنس نداده‌اند و PES 2018 هم از همان مشکل لایسنس معروف این مجموعه رنج می‌برد. اولین باری که بازی را شروع می‌کنید، با ترکیب قدیمی تیم‌ها رو‌به‌رو خواهید شد که البته با رفتن به منو و آپدیت آنلاین ترکیب‌ها، این مشکل حل می‌شود و ایرادی برای بازی نیست. ایراد اصلی، درست نبودن نام و لباس تیم‌ها و لیگ‌ها است. اصلا فرقی نمی‌کند که طرفدار لیگ انگلیس باشید یا اسپانیا و ایتالیا؛ در همه این لیگ‌ها تیم‌هایی هستند که لایسنس نشده‌اند و مجبورید لباس‌های غیر واقعی یا اسامی عجیب‌شان را تحمل کنید. 

شاید عده‌ای بر این باور باشند که خب، بازی دارای بخش ویرایش است و مثلا می‌توان فایل‌های تیم‌ها را دانلود و مشکل لایسنس را حل کرد. خب این درست است، اما به نظر من بدین معنی نیست که می‌توان لایسنس نبودن تیم‌ها را در بازی نادیده گرفت. این مشکلی است که سری PES هر ساله با آن رو‌به‌رو است و خب اقدام خاصی هم برای بهبودش انجام نمی‌دهد و شبیه به این می‌ماند که شما یک پروژه ناقص را به فرد تحویل بدهید و انتظار داشته باشید که وی خودش آن را تکمیل کند. البته امسال کونامی لایسنس تیمی مثل فولهام را از لیگ دسته یک انگلیس دریافت کرده، ولی اینکه آیا این مساله می‌تواند لایسنس نبودن تیم‌های بزرگ لیگ برتر جزیره مثل چلسی، تاتنهام، منچستر یونایتد و منچستر سیتی را جبران کند، چیزی است که تصمیم در مورد آن را به خودتان واگذار می‌کنم. مشکل بعدی بازی که باز هم مشکلی تکراری است، ضعف در گزارشگری است. البته نه اینکه خود گزارشگران بازی مثلا صدای بدی داشته باشند؛ بلکه تنوع پایین توضیحاتی که ارائه می‌دهند یا مثلا صحبت‌های تکراری‌شان در طول بازی‌ها که حتی چند بار پیش می‌آید که یک عبارت را دو بار پشت سرهم تکرار کنند، مشکلی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این مساله با شدت کم‌تری در مورد صدای تماشاگر‌ها و جو ورزشگاه هم دیده می‌شود. اگر طرفدار ورزش فوتبال باشید، قطعا می‌دانید که نوع تشویق کردن‌ها در لیگ انگلیس و برای باشگاه‌های مختلف، با نوع تشویق‌ها در ایتالیا یا اسپانیا خیلی متفاوت است. اما چنین چیزی را در بازی شاهد نیستیم و تقریبا جو ورزشگاه، همیشه به یک شکل ثابت است که شاید پس از گذشت مدتی تکراری شود و مثل من بخواهید بازی را همزمان با گوش دادن به آهنگ تجربه کنید!

اما با وجود مشکلاتی در زمینه صوتی و گزارشگری، PES 2018 از حیث گرافیکی شرایط خوبی دارد. کونامی پیش از انتشار بازی گفته بود که روی بهبود طراحی چهره بازیکنان کار خواهد کرد و خب این وعده در بازی کاملا عملی شده است و مخصوصا بازیکنان مطرح، به‌خوبی در بازی طراحی شده‌اند. البته گاهی انیمیشن‌های صورت بازیکنان حالتی عجیب به خود می‌گیرد و از طراحی چهره بازیکنان معمولی هم نباید انتظار خاصی داشته باشید، ولی این مشکل آن‌قدر جدی نیست که یک ایراد برای بازی باشد و در اکثر مواقع، بازی از حیث طراحی چهره بازیکنان کیفیت خوبی دارد. همچنین کیفیت گرافیکی خوب بازی در مواردی مانند طراحی تماشاگران، استادیوم‌ها و افراد حاضر در کنار زمین نیز دیده می‌شود و در مجموع، از حیث بصری کیفیت خوبی را در بازی شاهد هستیم. 

به‌عنوان حرف پایانی، باید گفت که سری PES در PES 2018 به یک تکامل خاص رسیده است. دو سالی است که پس از انتشار نسخه جدید PES، آن‌ها را بهترین نسخه مجموعه، حداقل در بین بازی‌های نسل هفتم و هشتم خطاب می‌کنیم و خب PES 2018 هم لایق داشتن چنین لقبی است. کونامی بازی‌ای منتشر کرده که هرگز از جنس فوتبال ارائه‌شده در آن خسته نخواهید شد و خب این مهم‌ترین مساله در یک بازی فوتبال است. تمرکز اصلی PES 2018 روی ارائه یک گیم‌پلی سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز بوده و به بهترین شکل ممکن هم توانسته به هدفش برسد. پس فرقی نمی‌کند که طرفدار Pro Evolution Soccer باشید یا نه؛ اگر از افرادی هستید که هر ساله در کنار تمام بازی‌های بزرگ و کوچک وقتی را هم صرف بازی کردن بازی‌های شبیه‌ساز فوتبال می‌کنند، PES 2018 بازی‌ای است که می‌تواند خیلی راحت یک سال شما را سرگرم کند. پس تجربه این بازی هیجان‌انگیز را از دست ندهید.