مرجان فاطمی: انیمیشن پندانه چند وقتی است با تکنیکی جدید و روایتی جذاب، مخاطبان زیادی را در شبکه نسیم و شبکه های اجتماعی به خودش جلب کرده. در گفت و گو با سعید جلالیه، کارگردان این مجموعه، دلایل موفقیت آن را بررسی می کنیم.
در دوره و شرایطی که مجموعه انیمیشن های کوتاه «سوری لند»، «دیرین دیرین» و… خیلی بین مردم طرفدار پیدا کرده بود. تیم دیگری کنار هم نشستند و مجموعه جدیدی به اسم «پندانه» را طراحی کردند؛ انیمیشنی که هم به لحاظ شکل و تکنیک و هم جنس روایت، تفاوت چشمگیر با آنها دارد. این مجموعه ۳۰۰ قسمتی، چند وقتی است در قسمت های دو دقیقه ای از شبکه نسیم پخش می شود و در شبکه های اجتماعی هم جایگاه خاصی برای خودش پیدا کرده است. با سعید جلالیه، کارگردان این مجموعه گفت و گو کرده ایم.
نقد بررسی کامل انیمیشن پندانه
تکنیک ساده اما مناسب
مجموعه انیمیشن پندانه، به لحاظ تکنیک، اثری جدید به حساب می آید. با اینکه در نگاه اول ساختاری بسیار ساده دارد اما در تلفیق با شیوه جدید روایت محمدرضا علیمردانی، یک کل جذاب را تشکیل داده. جلالیه درباره دلایل استفاده از این تکنیک برای پندانه می گوید: «تکنیک های انیمیشن بسیار متنوع هستند. هر زمانی ممکن است با توجه به احساس نیاز جامعه و علاقه شخصی خودتان تصمیمی بگیرید دست روی یکی از آنها بگذارید و اتفاقی را به شکل متفاوت تری عرضه کنید. به هر حال هر هنرمند، همیشه در عرصه کار خودش دنبال این نوآوری هاست. درباره پندانه هم ایمان داشتیم پرداختی که داریم روی کار انجام می دهیم جواب می دهد.»اثر نوآورانه تلفیقینقد بررسی کامل انیمیشن پندانه
برای ساخت این اثر از تکنیک کات اوت (متحرک سازی بریده ها) استفاده شده؛ تکنیکی بسیار متداول که در سطح دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. جلالیه درباره شیوه کار با این تکنیک می گوید: «تکنیک کات اوت از زمان های خیلی دور در جهان مورد استفاده قرار می گرفته. از زمانی که از بریده های کاغذ برای این امر استفاده می شد این تکنیک مدام پیشرفت کرد و نهایتا به عرصه کامپیوتر وارد شد و تغییر کرد.
نقد بررسی کامل انیمیشن پندانه
چیزی که ما را از سایر تولیدات متمایز می کرد این بود که سعی کردیم با نوع آوری تلفیقی تکنیک تو دی کلاسیک و کات اوت بتوانیم شیوه جدیدی ایجاد کنیم که مرزهای از قبل مانده را بشکند. فکر می کنم تا اینجا موفق عمل کردیم. ساختارشکنی همیشه ریسک های خودش را دارد. با صبر و تحملی که همه مجموعه داشتند، موفق شدیم این تکنیک را به نحو احسن ارائه کنیم.» نقد بررسی کامل انیمیشن پندانه اهمیت قصه یا کاراکترسازی
انیمیشن پندانه، برعکس سوری لند و دیرین دیرین، زیاد در قید و بند کاراکترسازی نیست. درواقع بیشتر از اینکه بخواهد کاراکترها را در ذهن مخاطب جا بیندازد، به دنبال قصه گویی است. درباره اینکه چرا قصه را به کاراکتر ترجیح داده اند از جلالیه می پرسیم. می گوید: «همیشه در کارهای تصویری، کاراکترسازی به اندازه روایت اهمیت دارد. نمی شود گفت کدامش ارجحیت دارد. هر دو باید در یک مقام تکامل یافته ای قرار بگیرند که تا یک مجموعه موفق شود. تفاوت انیمیشن های کوتاه و بلند، اینجا خیلی نمود پیدا می کند.
ما در انیمیشن های کوتاه، زمان بسیار کمی در اختیار داریم. یک یا دو دقیقه وقت داریم کمه باید در آن، داستان را روایت کنیم. نقطه شروع، اوج و پایان روایت باید در دو دقیقه اتفاق بیفتد. ضمن اینکه لا به لای اتفاقات باید بتوانیم طنز را هم بگنجانیم و کاراکترسازی هم داشته باشیم. با این حال در کارهای مینیمال وقتی کار به تعداد بالا می رسد، شخصیت سازی خودش به تدریج صورت می گیرد. مخاطبان کم کم شخصیت ها را می شناسند و می فهمند هرکدامشان چه قابلیت هایی دارند و چه وظایفی به عهده شان است.»
نقد بررسی کامل انیمیشن پندانه
شخصیت ها از کجا آمده اند؟ پندانه با وجود اینکه زیاد کاراکترمحور نیست اما شخصیت های بامزه ای خلق کرده. شخصیت هایی ساده که در هر قسمت قصه ای دارند و در بستر خودشان بامزه به نظر می رسند. کارگردان درباره این شخصیت ها می گوید: «در مجموعه پندانه هر کاراکتر با اسم خودش نمود پیدا می کند. مثلا کاراکتر تعمیرکار، به لحاظ روحی و رازش های شخصیتی، شخصیت پردازی خاصی دارد. مثلا یک شخصیت مثبت و تلاشگر و باسواد است، بقیه شخصیت ها هم همینطور. به نظرم نقش راوی در شناخت شخصیت ها، اهمیت زیادی دارد.
نقد بررسی کامل انیمیشن پندانه
خیلی جاها راوی با لحن روایت شیرین خودش به شخصیت پردازی ها کمک می کند. ما از ابتدا نمی خواستیم این کار دیالوگ داشته باشد. روایت اجازه می دهد شخصیت ها در بحث بازی سازی خودشان را نشان دهند. در کارهای مینیمال بحث بازی سازی بسیار اهمیت دارد چون شما در یک زمان بسیار کوتاه می توانید یک پیام کامل را به مخاطب ارائه دهید.» نقد بررسی کامل انیمیشن پندانه بازسازی جامعه در انیمیشن
با وجود اینکه کاراکترهای متفاوتی در این انیمیشن ها وجود دارد اما همه آنها چند ویژگی خاص دارند؛ اول اینکه قصه زندگی آدم های معمولی جامعه را در سطح شهر روایت می کنند و همه شخصیت ها نمونه ای از کل جامعه هستند. او می گوید: «کاراکتر ژولیده، قصابی، شلنگی، کارمند و… هرکدامشان دارای ویژگی های خیلی خاصی هستند. مثلا کاراکتر شلنگی یک پیرمرد بازنشسته ای است که آبیاری گل ها را دوست دارد.
سعی کردیم از تصویری که شاید خیلی هایمان از پدربزرگ ها در ذهن داریم استفاده کنیم. پدربزرگ هایی که پیژامه می پوشند، به گل ها آب می دهند و… سایر شخصیت ها هم همینطور. ما هرکدام از آنها را به عنوان نمونه ای از کل جامعه در نظر گرفته ایم. نشان دادیم که همه قصاب های جامعه، کارمندهای جامعه و… یک سری ویژگی از ریزه کاری های شخصیت شان مشابه است. در این بین سعی می کنیم گهگاه موقعیت های متضادی را برایشان در نظر بگیریم که طنز کار بالا برود. مثلا نشان می دهیم که کاراکتر قصاب ما شخصیت لطیفی دارد و…»
نقد بررسی کامل انیمیشن پندانه
کاراکترهای بد و بی رحم نداریم
نکته مهم دیگری که در شخصیت پردازی انیمیشن های پندانه وجود دارد این است که همه شان آدم های خوبی هستند. درست است که گاهی اوقات شیطنت هایی انجام می دهند اما هیچ وقت بدی نمی کنند. جلالیه درباره این مسئله می گوید: «وجه مشترک همه کاراکترهای ما این است که آدم های خوبی هستند. سعی کردیم برای بدی و دزدی و شارلاتان بازی، از کاراکترهای متفاوتی استفاده کنیم. کاراکترهایی به اسم شارلاتان یا دزد ساخته ایم که تمام اتفاق های بد جامعه را با خودشان حمل می کنند. اگر قرار باشد دزدی کردن را نشان دهیم آن را به دزد نسبت می دهیم اما کاراکترهای دیگر هیچ وقت دست به چنین کاری نمی زنند.»
شن پندانه
